Leszek Rychlewski

Polish scientist
The basics

Quick Facts

IntroPolish scientist
PlacesPoland
isScientist
Work fieldScience
Gender
Male
Birth10 February 1971, Poznań, Poland
Age53 years
Star signAquarius
The details

Biography

Leszek Jerzy Rychlewski (ur. 10 lutego 1971 w Poznaniu) – polski naukowiec i przedsiębiorca, doktor medycyny. Założyciel i prezes Instytutu BioInfoBank, jeden z pionierów polskiej bioinformatyki. Bratanek prof. Jacka Rychlewskiego.

Dzieciństwo i młodość

Urodził się w 1971 w Poznaniu, lecz większość dzieciństwa spędził w Warszawie. W wieku 10 lat wyjechał z rodzicami do NRD. Uczęszczał do niemieckich szkół podstawowych w Halle-Neustadt (1981-1984) i w Lipsku (1984-1986), a następnie do rosyjskojęzycznej szkoły nr 77 Grupy Wojsk Sowieckich w Niemczech w Lipsku (1986-1988). W 1988 rozpoczął studia na Wydziale Medycyny (Charité) Uniwersytetu Humboldtów w Berlinie. W 1995 otrzymał dyplom ukończenia studiów medycznych, a trzy lata później obronił pracę doktorską pt. Search for and design of protein binding sites (Poszukiwanie i projektowanie miejsc wiązania w białkach), której promotorem był prof. Cornelius Frömmel. Trzykrotnie podejmował również studia matematyczne, których jednak nigdy nie ukończył.

Działalność akademicka

W latach 1996-1998 w ramach studiów doktorskich odbywał staż w Scripps Research Institute w La Jolla w stanie Kalifornia, gdzie pod kierunkiem prof. Adama Godzika i prof. Jeffreya Skolnicka zajmował się rozwijaniem sposobów przewidywania struktury przestrzennej białek na podstawie sekwencji aminokwasów. W latach 1998-1999 odbył staż podoktorski w grupie prof. Godzika na Uniwersytecie Kalifornijskim w San Diego, kontynuując prace nad doskonaleniem metod przewidywania struktury i funkcji białek. Po powrocie do Polski w latach 1999-2001 stworzył od podstaw i kierował Laboratorium Bioinformatyki w Międzynarodowym Instytucie Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie.

Instytut BioInfoBank

W 1999 dr Rychlewski założył Instytut BioInfoBank – prywatną instytucję non-profit działającą w branży bioinformatycznej. W pierwszych miesiącach działalności Instytut zajmował się tworzeniem oprogramowania dla branży farmaceutycznej. Począwszy od 2002 BioInfoBank wziął udział w kilkunastu projektach finansowanych z europejskich Programów Ramowych Badań i Rozwoju Technologicznego na łączną kwotę kilku milionów euro, a ich efektem były liczne publikacje naukowe w prestiżowych czasopismach. Równolegle Instytut starał się o kategoryzację jako jednostka naukowa i dofinansowanie ze strony organów krajowych, napotykając jednak liczne komplikacje ze strony Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. Historia perypetii Instytutu z tamtych lat została opisana w utworze Bajka o Polskiej Nauce. Po dekadzie starań Instytut uzyskał w 2010 roku status jednostki naukowej z najwyższą kategorią A, co pozwoliło starać się o granty badawcze w ramach programów organizowanych przez MNiSW oraz Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, jednak bez większych sukcesów. Działalność naukowo-badawcza BioInfoBanku była częściowo wspierana przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej, głównym źródłem finansowania pozostały jednak projekty, w sprawie których decyzje finansowe zapadały poza Polską, m.in. przedsięwzięcia finansowane przez wspomniane Programy Ramowe.

Wśród najważniejszych osiągnięć dra Rychlewskiego i BioInfoBanku na polu bioinformatyki można wymienić stworzenie i utrzymywanie popularnych internetowych serwisów bioinformatycznych do przewidywania struktury i funkcji białek, takich jak Meta‑Server, 3D‑Jury oraz GRDB. W ramach popularyzacji nauki Instytut utrzymywał w latach 2006-2009 serwis społecznościowy dla naukowców (BioInfoBank Library) rozszerzony później o elementy e-learningowe. W szczycie popularności w roku 2009 był on odwiedzany przez ponad 100 000 użytkowników dziennie i był pod tym względem drugim na świecie serwisem bioinformatycznym.

Począwszy od roku 2012 środek ciężkości działalności BioInfoBanku zaczął przesuwać się w kierunku IT i aplikacyjnych prac badawczych, a w szczególności technologii blockchain i kryptowalut. W ramach Instytutu zostały zaprojektowane specjalizowane układy scalone (ASIC) w technologii 55nm i 28nm dedykowane do wykorzystania przy generowaniu kryptowalut bazujących na funkcji skrótu SHA-256, takich jak bitcoin. Układy te zostały wyprodukowane w nakładzie kilkudziesięciu milionów sztuk i w roku 2013 były odpowiedzialne ze generowanie około połowy mocy sieci bitcoin. W późniejszych latach Instytut skupił się na tworzeniu nowych wydajnych systemów blockchain takich jak ESC (Enterprise Service Chain), wykorzystywanych do mikropłatności, np. w sieci Adshares.

BIB Seed Capital

W 2007 wraz z Marcinem Hoffmannem utworzył BIB Seed Capital – fundusz kapitału zalążkowego zajmujący się wspieraniem polskiej myśli naukowo-technicznej m.in. w obszarach biotechnologii, biologii molekularnej, chemii i informatyki oraz umożliwieniem jej transferu do sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Trafne inwestycje pozwoliły spółce na zwielokrotnienie kapitału, a wiele wspartych przez nią startupów odniosło sukces na rynku, m.in.:

  • Medicalgorithmics S.A. – polskie przedsiębiorstwo branży high-tech, będące ekspertem i dostawcą rozwiązań systemowych oraz algorytmicznych w diagnostyce kardiologicznej; spółka notowana na GPW.
  • Proteon Pharmaceuticals S.A. – polska spółka farmaceutyczna, prowadząca badania nad bakteriofagami i opracowująca na ich bazie preparaty skutecznie zastępujące antybiotyki.

Działalność na rzecz medycznej marihuany

W 2013 BioInfoBank we współpracy ze Stowarzyszeniem Wolne Konopie rozpoczął projekt badawczy SOS-THC, którego celem było zbadanie długotrwałego wpływu kannabinoidów zawartych w marihuanie na poziom inteligencji i funkcje poznawcze u dorosłych. Badanie miało trwać przez 10 lat i objąć 10 000 osób, które od wielu lat zażywają marihuanę. W lutym 2013 w Kierzkowie (ok. 25 km od Gdańska) uruchomiono zarejestrowaną plantację wyselekcjonowanych odmian Cannabis indica. Mimo w pełni legalnego charakteru badań (prowadzonych w ścisłej współpracy z Wojewódzkim Inspektoratem Farmaceutycznym w Gdańsku) 30 października 2013, wskutek zawiadomienia złożonego przez Głównego Inspektora Farmaceutycznego, na plantację wkroczyła policja; dokonano zniszczenia upraw i zatrzymania kilku osób, które wkrótce zwolniono do domu bez postawienia zarzutów. W konsekwencji zniszczenia roślin eksperyment nie został zrealizowany w pełnym zakresie, jednak przyczynił się do nasilenia prac zmierzających ku liberalizacji prawa w zakresie dostępu do medycznej marihuany.

Osiągnięcia naukowe i organizacyjne

Dr Rychlewski jest autorem lub współautorem stu kilkudziesięciu publikacji naukowych (180 według Google Scholar, 143 według Scopus, 140 według Web of Science), w tym także w najbardziej prestiżowych czasopismach naukowych, takich jak Nature, Science i Cell. Były one i są obszernie cytowane (11148 cytowań według Google Scholar, 8014 według Scopus, 7086 według Web of Science), co daje odpowiednio 61,93, 56,04 lub 50,61 cytowania na publikację i wskaźnik Hirscha kolejno 50, 43 lub 40. Jest również współautorem kilku zgłoszeń patentowych w Unii Europejskiej i USA.

Stworzył od podstaw Laboratorium Bioinformatyki w Międzynarodowym Instytucie Biologii Molekularnej i Komórkowej w Warszawie i kierował nim w latach 1999-2001. Utworzył i koordynował Centrum Innowacyjnych Technologii CITech – sieć jednostek naukowych i firm biotechnologicznych, której w 2004 Komitet Badań Naukowych przyznał status Centrum Doskonałości. W 2009 kierowany przez niego Instytut BioInfoBank został uhonorowany nagrodą Poznańskiego Lidera Przedsiębiorczości w kategorii małych przedsiębiorstw.

Życie prywatne

Syn Jerzego i Alicji, ma dwóch braci – Przemysława i Konrada. Jest bratankiem prof. Jacka Rychlewskiego i wnukiem stryjecznym prof. Eugeniusza Rychlewskiego. Rozwiedziony, ma czwórkę dzieci (Tymoteusz, Lena, Lilianna i Anna).

Leszek Rychlewski jest zagorzałym zwolennikiem przejrzystości i przeciwnikiem obowiązujących przepisów o ochronie danych osobowych, które uważa za przesadne. W 2012 genomy jego oraz rodziców i braci zostały w całości zsekwencjonowane i opublikowane.

Przypisy

Bibliografia

Linki zewnętrzne

The contents of this page are sourced from Wikipedia article on 02 Jan 2020. The contents are available under the CC BY-SA 4.0 license.