Posts Lists Trending Browse

Janina Ławińska-Tyszkowska

Biography

Lists

Also Viewed

The basics

Quick Facts

PlacesLithuania
Gender
Female
Birth15 November 1934, Vilnius, Vilnius City Municipality, Vilnius County, Lithuania
Death1 June 2013 (aged 78 years)
Star signScorpio
The details

Biography

Janina Gertruda Ławińska-Tyszkowska (ur. 15 listopada 1934 w Wilnie, zm. 1 czerwca 2013) – polska filolog, prof. dr hab., specjalistka w zakresie filologii klasycznej i hellenistyki, tłumaczka, wykładowca Uniwersytetu Wrocławskiego, prodziekan Wydziału Filologicznego na tejże uczelni, a także dyrektor Instytutu Filologii Klasycznej i Kultury Antycznej oraz wieloletni kierownik Zakładu Filologii Nowołacińskiej. Członek Komitetu Nauk o Kulturze Antycznej PAN.

Była honorowym członkiem Polskiego Towarzystwa Filologicznego oraz piastowała stanowisko przewodniczącej Koła Wrocławskiego PTF. Członkini Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego. Specjalizowała się w literaturze greckiej, głównie w twórczości Arystofanesa.

Życiorys

Profesor dr hab. Janina Ławińska-Tyszkowska urodziła się 15 listopada 1934 r. w Wilnie. Jej rodzice, Zenon i Jadwiga z domu Kubicka, byli urzędnikami. Podczas okupacji jej ojciec został wywieziony do ZSSR. W 1945 r. wyjechała wraz z matką i ciotką na terytorium Polski, do wsi Jeziorsko, w powiecie Turek. Tam też ukończyła szkołę podstawową, zdając eksternistycznie egzamin z 7 klas. W 1947 została wraz z rodziną przeniesiona do pobliskiej wsi Miłkowice. W tym samym też roku wrócił jej ojciec, który wraz z armią generała Andersa przeszedł cały szlak bojowy. W 1948 Janina Ławińska rozpoczęła naukę w Liceum Ogólnokształcącym w Kluczborku, gdzie jej nauczycielem łaciny był dr Adolf Korngut, filolog wykształcony we Lwowie, uczeń profesora Jerzego Kowalskiego.

W 1952 r. zdała maturę i została przyjęta na pierwszy rok filologii klasycznej we Wrocławiu. 2 lipca 1956 r. ukończyła studia i od 5 lipca 1956 podjęła pracę w Bibliotece Uniwersyteckiej. W tym samym roku, od 1 września, została zatrudniona na stanowisku asystenta w Zakładzie Hellenistyki Instytutu Filologii Klasycznej. W 1964 na podstawie pracy Elementy dramatyczne idylli Teokryta, której recenzentami byli profesorowie Jerzy Krókowski i Wiktor Steffen, uzyskała stopień doktora. Od 1 stycznia 1965 do 1981 była adiunktem w Zakładzie Hellenistyki. Na podstawie pracy Bukolika grecka habilitowała się 10 czerwca 1980 r. na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego. Habilitacja została zatwierdzona przez Centralną Komisję Kwalifikacyjną 15 grudnia 1980 r.

1 lipca 1981 została powołana na stanowisko docenta Uniwersytetu Wrocławskiego, natomiast 10 grudnia 1991 nadano jej tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych. 10 czerwca 2002 r. otrzymała stanowisko profesora zwyczajnego. Zmarła w czerwcu 2013 roku we Wrocławiu. W 1966 roku zawarła związek małżeński z Wiesławem Tyszkowskim, pracownikiem Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Z tego związku w 1967 roku urodził się ich syn, Michał Jerzy Tyszkowski.

Praca dydaktyczna

Na przestrzeni lat prof. Ławińska-Tyszkowska prowadziła zajęcia z setkami studentów, była także promotorem 30 magistrów, 5 doktorów i 1 doktora habilitowanego. Recenzowała prace doktorskie, habilitacyjne i profesorskie. Mimo przejścia na emeryturę 1 października 2005 r., pozostawała w kontakcie z Instytutem Filologii Klasycznej i Kultury Antycznej do roku 2009, gościnnie prowadząc wykłady i konwersatoria. Ostatnie zajęcia ze studentami przeprowadziła 28 maja 2009 r.

Praca naukowa i translatorska

Do głównych zainteresowań badawczych Profesor Ławińskiej-Tyszkowskiej należała literatura grecka epoki hellenistycznej oraz attycka komedia stara i nowa. Dokonała znakomitych przekładów wszystkich zachowanych komedii Arystofanesa oraz Mimów Herondasa. Przekłady dzieł Arystofanesa autorstwa Janiny Ławińskiej-Tyszkowskiej, z racji na swój żywy, jędrny i nowoczesny język, odsunęły w cień wszystkie poprzednie tłumaczenia i z tego powodu często pojawiają się na scenach polskich teatrów. Między innymi w Szczecinie („Między nogami” oparte na Lizystracie, Thesmoforiach, Żabach i Ptakach, reż. Adam Kuzycz-Berezowski, 2013 rok), w Krakowie („Sejm kobiet”, reż. Mikołaj Grabowski, 2007 rok), w Lublinie („Lizystrata”, reż. Łukasz Witt-Michałowski, 2007 rok), w Katowicach („Lizystrata”, reż. Michał Ratyński, 2005 rok) oraz we Wrocławiu („Sejm kobiet” uzupełniony o agon z „Żab”, reż. Łodzimierz Herman, 1979 rok). Konsultowała ponadto liczne współczesne przekłady literatury antycznej; między innymi dramatów Ajschylosa, Sofoklesa i Eurypidesa, komedii Plauta i Terencjusza, eposu Argonautika Apolloniosa z Rodos, a także prozy Pauzaniasza i Heliodora. Jest autorką licznych artykułów z zakresu greckiej komedii starej i nowej oraz poezji hellenistycznej. Brała udział w kilku ogólnopolskich grantach badawczych z zakresu literatury greckiej. Kierowała między innymi pracami zespołu przygotowującego tłumaczenie Geografii Strabona.

Członkostwo w stowarzyszeniach i organizacjach

Profesor Ławińska-Tyszkowska pełniła wiele ważnych funkcji. W latach 1981-1987 była Prodziekanem Wydziału Filologicznego ds. Nauczania. Od 1987 roku pełniła obowiązki kierownika Zakładu Neolatynistyki, natomiast w latach 1989-1992 oraz 1998-2001 była Dyrektorem Instytutu Filologii Klasycznej i Kultury Antycznej we Wrocławiu.

W roku 1956 została członkiem Polskiego Towarzystwa Filologicznego, natomiast od 1957 pełniła funkcję skarbnika, następnie sekretarza, a w latach 1980-1986 była Prezesem Koła Wrocławskiego PTF. Była ponadto członkiem zarządu Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego (od lutego 1981), członkiem Komitetu Nauk o Kulturze Antycznej PAN (od 1982), Komisji Neolatynistycznej KNOKA (Komitet Nauk o Kulturze Antycznej, od 2007), a także Oddziału Polskiej Akademii Nauk we Wrocławiu oraz Komitetu Badań Naukowych.

Nagrody i wyróżnienia

Profesor Janina Ławińska-Tyszkowska otrzymywała nagrody Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego w latach 1971, 1975, 1978, 1980, 1983, 1985, 1986 i 1989. Dwukrotnie otrzymała także nagrodę Ministra Nauki: w roku 1982 za monografię Bukolika grecka (Wrocław 1981) oraz w 2006 za rozdziały zamieszczone w Literaturze Grecji starożytnej (Lublin 2005). W 1977 r. otrzymała Złoty Krzyż Zasługi, natomiast w 1988 wyróżnienie Stowarzyszenia Tłumaczy Polskich za przekład Mimów Herondasa. Ponadto została uhonorowana Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1986) i Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1998).

Odznaczenia

  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
  • Złoty Krzyż Zasługi
  • Medal Komisji Edukacji Narodowej

    Publikacje

    • 1961
      • Szymonowic jako naśladowca Teokryta, „Eos” LI (1961), s. 135-149.
    • 1963
      • Agon bukoliczny i komiczny, „Eos” LIII (1963), s. 286-297.
      • [rec.:] Gieoponiki. Wizantijskaja sielskochoziajstwiennaja encykłopiedija X wieku, Wwied., pieriewod s griec. i komm. E.E. Lipszyc, Moskwa 1960, [w:] „Eos” LIII (1963), s. 442-444.
    • 1964
      • Echa Sofrona i Epicharma w twórczości Teokryta, „Eos” LIV (1964), s. 74-86.
    • 1965
      • Komedia stara a tragedia, „Eos” (LV (1965), s. 254-259.
    • 1966
      • Elementy dramatyczne idyll Teokryta (streszczenie), „Sprawozdania WTN”, 1966, Ser. A nr 19, s. 15-17.
      • 1967
      • [wraz z Alicją Szastyńską-Siemion] Andreas Schoneus jako naśladowca poetów rzymskich, „Eos” LVII (1967/1968), s. 362-373.
      • Elementy dramatyczne idyll Teokryta. Studia Hellenistica. „Prace WTN”, 1967, Ser. A, nr 117, s. 5-78.
    • 1968
      • W dawnym Rzymie, Wrocław 1968 [przekład z języka włoskiego rozdziałów: „Życie rodzinne”, „Między wiedzą a magią – sztuka lekarska, „Widowiska, aktorzy i publiczność”, „Cyrk i amfiteatr”, s. 39-174].
      • W dawnych Atenach, Wrocław 1968 (przekład z języka włoskiego rozdziałów „Stół biedaków”, Mężowie, żony i dzieci”].

    1969

      • [wraz z Wiesławem Tyszkowskim, rec.:] Janina Czerniatowicz, Z dziejów grecystyki w Polsce w okresie Odrodzenia, Wrocław 1965, [w:] Monografie z Dziejów Nauki i Techniki XXVII (1969).
      • [wraz z Wiesławem Tyszkowskim, rec.:] Janina Czerniatowicz, Recepcja poezji greckiej w Polsce w XVI i XVII wieku, Wrocław 1966, „Studia Staropolskie” XV [w:] „Pamiętnik Literacki” (1969), s. 317-319.
    • 1970
      • Arystofanes, Komedie: Sejm kobiet. Plutos, Warszawa 1970.
      • Rola trenera w starożytnej Grecji, „Kultura Fizyczna” V (1970), s. 200-203.
    • 1971
      • Rola trieniera w drewniej Grecyi, „Acta Conventus EIRENE”, 1971, s. 55-61.
    • 1978
      • Herondas, Szewc, „Meander” XXXIII (1978), s. 551-556.
    • 1980
      • Biogram: Prof. Dr hab. Jerzy Krókowski, Wrocław [w:] Uczeni wrocławscy (1945-1979), 1980, s. 24-26.
    • 1981
      • Bukolika grecka „Prace Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego” 1981, Ser. A nr 227.
      • Program teatralny: Sejm kobiet, Słupski Teatr Dramatyczny, premiera 30 X 1981, Słupsk 1981
      • Arystofanes, Trzy komedie: Lizystrata, Sejm kobiet, Plutos, Wrocław 1981.
    • 1982
      • Aleksandros [w:] Słownik pisarzy antycznych, Warszawa 1982, s. 53.
      • Aleksis [w:] Słownik pisarzy antycznych, Warszawa 1982, s. 54.
      • Antimachos [w:] Słownik pisarzy antycznych, Warszawa 1982, s. 68.
      • Aristophanes [w:] Słownik pisarzy antycznych, Warszawa 1982, s. 89-92.
      • Bion [w:] Słownik pisarzy antycznych, Warszawa 1982, s. 119.
      • Chariton [w:] Słownik pisarzy antycznych, Warszawa 1982, s. 134-135.
      • Diphilos [w:] Słownik pisarzy antycznych, Warszawa 1982, s. 170.
      • Epicharmos [w:] Słownik pisarzy antycznych, Warszawa 1982, s. 226-227.
      • Herondas [w:] Słownik pisarzy antycznych, Warszawa 1982, s.230-232.
      • Kleanthes [w:] Słownik pisarzy antycznych, Warszawa 1982, s. 271.
      • Mim [w:] Słownik pisarzy antycznych, Warszawa 1982, s. 316-317.
      • Moschos [w:] Słownik pisarzy antycznych, Warszawa 1982, s. 319-320.
      • Philemon [w:] Słownik pisarzy antycznych, Warszawa 1982, s. 355.
      • Philetas [w:] Słownik pisarzy antycznych, Warszawa 1982, s. 355.
      • Philostratos [w:] Słownik pisarzy antycznych, Warszawa 1982, s. 360-361.
      • Plejada tragiczna [w:] Słownik pisarzy antycznych, Warszawa 1982, s. 372.
      • Rhinton [w:] Słownik pisarzy antycznych, Warszawa 1982, s. 402.
      • Romans o Ninosie [w:] Słownik pisarzy antycznych, Warszawa 1982, s. 403.
      • Sophron [w:] Słownik pisarzy antycznych, Warszawa 1982, s. 431.
      • Theokritos [w:] Słownik pisarzy antycznych, Warszawa 1982, s. 454-457.
      • Biogram: Pierwszy dyplom polskiego Uniwersytetu we Wrocławiu [w:] Kalendarz Wrocławski 1982, s. 204-209.
    • 1984
      • Papirusowe epylion o Panie, Filomata CCCLX (1984), s. 104-111.
      • Śmiech arystofanejski [w:] Dramat starożytny, Wrocław 1984, s. 41-59.
    • 1985
      • [wraz z Alicją Szastyńską-Siemion] Z greckiej twórczości Stanisława Niegoszewskiego „Eos” LXXIII (1985), s. 69-80.
    • 1986
      • Pan w konkursie muzycznym, „Classica Wratislaviensia” XIII (1990), s. 1-23.
    • 1987
      • Lizystrata, ww. 63-64, „Collectanea Classica Thorunensia” IX (1987), s. 71-77.
    • 1988
      • Zakochany Cyklop, „Filomata” CCCLXXXVI (1988), s. 222-228.
      • Herondas, Mimy, Wrocław 1988.
    • 1990
      • Locus amoenus w „Antologii Palatyńskiej”, „Classica Wratislaviensia” XIII (1990), s. 73-80.
      • [wraz z Alicją Szastyńską-Siemion] Jerzy Łanowski – w 70-lecie urodzin, „Eos” LXXVIII (1990), s. 11-24.
    • 1991
      • Arystofanes, Komedie: Acharnejczycy, Rycerze, Chmury, Żaby, Wrocław 1991.
      • [wraz z Alicją Szastyńską-Siemion] Priap w epigramatycy greckiej, „Classica Wratislaviensia” XV (1991), s. 13-29.
    • 1993
      • Satyros epigramatyk, „Classica Wratislaviensia” XVII (1993), s. 101-109.
    • 1995
      • Bóstwa morskie w epigramacie greckim [w:] Morze w kulturze starożytnych Greków i Rzymian, red. J. Rostropowicz, Opole 1995, s. 89-99.
    • 1997
      • Wota „emerytów”: Leonidas i inni [w:] Epigram grecki i łaciński w kulturze Europy. Konferencja Ogólnopolska, Poznań, 11-12 grudnia 1995, red. K. Bartol, J. Danielewicz, Poznań 1997, s. 57-64.
    • 1998
      • Jadłospis Ateńczyka według Arystofanesa, „Nowy Filomata” 2.IV (1998), s. 243-252.
      • 50 lat Herberta Myśliwca w Instytucie, „Annales Silesiae” XXVIII (1998), s. 115-117.
      • Teokrytowa botanika [w:] Studia Classica et Neolatina III, Cognoscere causas, Człowiek a natura w cywilizacji starożytnej Grecji i Rzymu, Gdańsk 1998, s. 59-65.
      • The New Translations of Aristophanes [w:] Mezinárodní Vedecká Konference na pamet’ 50 výročí úmrtí českého klasického filologa a překladatele Otmara Vaňorného, Vysoké Mytó 1998, s. 255-267.
    • 1999
      • Prof. Jerzy Schnayder (Członek honorowy PTF – 1969) [w:] Antiquorum non immemores… Polskie Towarzystwo Filologiczne (1893-1993), red. J. Łanowski, A. Szastyńska-Siemion, Warszawa 1999, s. 322-323.
      • Arystofanesa „naprawa Rzeczypospolitej”, „Eos” LXXXIV (1999), 299-307.
    • 2001
      • Persowie w komicznej karykaturze, „Classica Wratislaviensia” XXII (2001), s. 49-51.
      • Demokracja marzeń [w:] Freedom and Democracy in Greek Literature. Essays in honour of Prof. Romuald Turasiewicz, ed. J. Korpanty, J. Styka, Kraków 2001, s. 87-99.
      • Arystofanes, Komedie, t. I: Acharnejczycy, Rycerze, Chmury, Osy, Pokój, Warszawa 2001.
    • 2003
      • Arystofanes, Komedie, t. 2: Ptaki, Lizystrata, Thesmoforie, Żaby, Sejm kobiet, Plutos, Warszawa 2003.
    • 2005
      • Herondas [w:] Literatura Grecji starożytnej, t. I, Epika - liryka – dramat, red. H. Podbielski, Lublin,2005, s. 579-586.
      • Komedia Staroattycka i Średnia, [w:] Literatura Grecji starożytnej, t. I, Epika - liryka - dramat red. H. Podbielski, Lublin 2005, s. 877-900.
      • „Plejada” aleksandryjska i dramat poza „Plejadą” [w:] Literatura Grecji starożytnej, t. I, Epika - liryka – dramat, red. H. Podbielski, Lublin, 2005, s. 931-937.
      • Teokryt i poeci bukoliczni [w:] Literatura Grecji starożytnej, t. I, Epika - liryka – dramat, red. H. Podbielski, Lublin 2005, s. 435-448.
    • 2008
      • Duma Halikarnasu, Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae, 18 (2008), s. 463-464.

    Przypisy

    Linki zewnętrzne

    The contents of this page are sourced from Wikipedia article. The contents are available under the CC BY-SA 4.0 license.
    Terms Privacy Policy GDPR Cookie Policy DMCA Contact