Janina Heydzianka-Pilatowa

Janina Heydzianka-Pilatowa (ur. 20 listopada 1905 w Kaczyce, Rumunia, zm. 24 października 1986 w Londynie, Wielka Brytania) – polska filolog, językoznawczyni.

Życiorys

W 1920 rozpoczęła studia na Wydziale Filologii Polskiej Uniwersytetu Lwowskiego, do grona jej wykładowców należeli prof. Henryk Karol Gaertner, Andrzej Gawroński, Juliusz Kleiner oraz Tadeusz Lehr-Spławiński, który wywarł na Janinę Heydziankę największy wpływ. Zajmując się badaniem mowy Słowian połabskich i pomorskich sprawił, że tym kierunkiem zainteresowała się jego studentka. W 1925 Heydzianka ukończyła studia, pierwszy artykuł pt. Niemieckie wyrazy złożone w języku połabskim opublikowała w tomie III/IV Slavia Occidentalis, w tomie VI znalazło się jej opracowanie dotyczące szczątkowej składni połabskiej. W 1926 poślubiła Kazimierza Pilata, a rok później uzyskała stopień doktora. Równocześnie pracowała jako nauczycielka, kolejny artykuł pt. Słownictwo połabskie w zakresie uprawy lnu ogłosiła po wieloletniej przerwie w 1934, w tym samym roku została członkiem Komisji Językowej Polskiej Akademii Umiejętności. W 1940 została deportowana na Ural, znalazła się w Kirgizji, gdzie organizowała szkolnictwo dla polskiej młodzieży, za co odznaczono ją Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami. W 1943 razem z Armią Andersa przeszła szlak bojowy do Mandatu Palestyny, w stopniu kapitana służyła w Polskiej Wojskowej Służbie Kobiet oraz pracowała w wydawnictwie Armii Polskiej na Wschodzie. Podczas ewakuacji wojsk alianckich znalazła się w Londynie, gdzie zaangażowała się w działalność Polskiego Uniwersytetu Na Obczyźnie, została uhonorowana tytułem doctora honoris causa. Należała do Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego, od 1983 była członkiem honorowym. Pod koniec życia praktycznie utraciła zdolność widzenia. Zmarła w 1986, zgodnie z ostatnia wolą jej prochy sprowadzono do Polski i pochowano na Cmentarzu Grabiszyńskim we Wrocławiu.

Publikacje na emigracji

• Poglądy B. Malinowskiego na rolę języka w kulturze /1950/
• Problemy językowe w pracach Bronisława Malinowskiego /1956/
• Kilka uwag o „obczyźnie” /1956/
• Nazwy pór roku w języku połabskich Drzewian /1957/
• Język polski jako element kultury narodowej /1961/
• Określenia czasu w języku Drzewian połabskich:
  • Cz. I Słońce i księżyc /1967/
  • Cz. II. Nazwy pór roku /1968/
  • Cz. III Tydzień, Cz. IV Nazwy dni tygodnia Cz. V Nazwy miesiąca /1973/
• Przebieg wynarodowienia Drzewian połabskich w świetle kroniki chłopskiej Jana Parum Schultzego /1980/

Przypisy

Bibliografia

• Stanisław Urbańczyk "Janina Hrydzianka-Pilatowa" Język polski nr. 3/5 maj-grudzień 1987