Jan Skoryna

Jan Skoryna (ur. 24 maja 1888 w Andruszówce k. Żytomierza, zm. 11 lipca 1961 w Meksyku) – pułkownik saperów Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Jan Skoryna urodził się 24 maja 1888 roku w Andruszówce k. Żytomierza, w rodzinie Edmunda i Heleny z d. Chmurzyńska. Uczestnik I wojny światowej w składzie armii rosyjskiej. Był absolwentem korpusu Kadetów w Kijowie i w 1908 roku, uczył się w Aleksandrowskiej Szkoły Wojskowej w Moskwie. Od 1909 do 1910 roku dowódca kompanii w 3 batalionie saperów. Od 1910 do 1913 roku wykładowcy w Oficerskiej Szkole Saperów. W 1914 roku dowódcy kompanii w 27 Dywizji Piechoty. Naczelnik kompanii reflektorów od 1914 do 1915. Instruktor budownictwa umocnień polowych 5 Dywizji Piechoty. W latach 1915–1917 dowódca kompanii drogowo-mostowej w 3 pułku inżynieryjnym, z którym brał udział w walkach z Niemcami i Austrią. Był jednym z 384 delegatów na I Ogólny Zjazd Związku Wojskowych Polaków, który odbywał się w Piotrogrodzie w dniach 7–22 czerwca 1917 roku. W 1917 roku wstąpił do I Korpusu Polskiego gen. Dowbor-Muśnickiego i został zastępcą dowódcy 1 pułku inżynieryjnego formowanego na bazie rosyjskiego 46 batalionu saperów. W tym samym roku został mianowany kapitanem. W 1918 roku został dowódcą 1 pułku inżynieryjnego. Brał udział w walkach o odbicie Twierdzy Bobrujskiej. Po jej zajęciu został naczelnym inżynierem Twierdzy.

Z dniem 25 listopada 1918 został przyjęty do odrodzonego Wojska Polskiego z zatwierdzeniem posiadanego stopnia podpułkownika ze starszeństwem z dniem 28 maja 1916 i przydzielony do 1 pułku inżynieryjnego w Warszawie. Podczas powstania wielkopolskiego wyznaczono go na stanowisko inspektora technicznego formacji wielkopolskich, gdzie sformował batalion saperów w Poznaniu. Od marca 1920 do 1921 pełnił funkcję zastępcy komisarza rządu Rzeczypospolitej Polskiej w Międzynarodowej Komisji wyznaczonej do ustalenia granicy polsko-niemieckiej. 20 stycznia 1920 brał udział w przejęciu od Niemców Bydgoszczy.

W 1921 roku został dowódcą 1 pułku saperów. Następnie pełnił służbę w Wydziale Wojskowej Komisji Granicznej w Dowództwie Okręgu Korpusu Nr VII w Poznaniu. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 21. lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów. 13 lipca 1923 został przydzielony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr V w Krakowie na stanowisko szefa Inżynierii i Saperów. Od 1926 był komendantem Oficerskiej Szkoły Inżynierii w Warszawie.

„Za postawę w I KP i skuteczne walki z bolszewikami zmierzającymi do zlikwidowania korpusu.”. Został odznaczony Orderem Virtuti Militari.

W grudniu 1927 objął stanowisko szefa samodzielnego referatu rachunkowo-budżetowego Departamentu Inżynierii Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie. W latach 1927–1929 był redaktorem naczelnym „Przeglądu techniczno-wojskowego”, a w 1928 prezesem Rady Administracyjnej Państwowych Zakładów Inżynierii i członkiem Rady Administracyjnej Państwowej Wytwórni Aparatów Telegraficznych oraz Telefonicznych. 27 kwietnia 1929 został mianowany dowódcą 2 Brygady Saperów w Warszawie, a następnie dowódcą 1 Brygady Saperów. Z dniem 31 sierpnia 1935 został przeniesiony w stan spoczynku. W celach handlowych i kulturalnych w czerwcu 1939 wyjechał jako przedstawiciel Rady Handlu Zagranicznego do Meksyku. Zawarł kilka ważnych kontraktów handlowych. Tam zastała go wojna. W czasie wojny współdziałał z Polonią Meksykańską m.in. przy organizowaniu pomocy dla Polaków przybyłych do Meksyku z Syberii.

W 1944 finansował wykonanie popiersia Ignacego Jana Paderewskiego, które dopiero po kilkudziesięciu latach (15 listopada 2001) staraniem syna Jerzego, postawiono jako pomnik w stolicy Meksyku. W tym kraju pozostał po wojnie na emigracji. W 1949 brał udział w organizacji uroczystości z okazji 100 letniej rocznicy śmierci Fryderyka Chopina, podczas których ku czci kompozytora wmurowano w Audytorium sali Bolivara Narodowego Uniwersytetu Meksyku tablicę pamiątkową.

Życie prywatne

Od 1924 żonaty z Konstancją z d. Lipska. Dwoje dzieci

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 6690
• Krzyż Niepodległości - 1932
• Złoty Krzyż Zasługi
• Krzyż Walecznych
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921 „Polska Swemu Obrońcy”
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
• Krzyż Komandorski Orderu Białego Orła Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców
• Krzyż Oficerski Orderu Korony Włoch
• Medal Międzysojuszniczy „Médaille Interalliée”
• Odznaka Honorowa Naczelnego Polskiego Komitetu Wojskowego „Nacz - Pol” Dziennik Rozkazów nr. 41 z 1920 - za wybitne zasługi przy organizacji Wojska Polskiego na terenie byłej Rosji

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Zdzisław Barszczewski, Władysław Jasieński: Sylwetki saperów. Warszawa: Dom Wydawniczy „Bellona”, 2001. ISBN 83-11-09287-7.
• Ryszard Żuchowski: Sylwetki saperów. Następne pokolenie. Koszalin: Stowarzyszenie Saperów Polskich, 2009. ISBN 978-83-929870-0-0.
• Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792 – 1945. T. 2/1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1991. ISBN 83-900510-0-1.