Herakles Apostolides

Ο Ηρακλής Αποστολίδης (18 Ιανουαρίου 1893 - 24 Απριλίου 1970) ήταν Έλληνας ανθολόγος της νεοελληνικής λογοτεχνίας και δημοσιογράφος, πατέρας του Ρένου Αποστολίδη.

Νεανικά Χρόνια

Γεννήθηκε στον Πύργο της Βόρειας Θράκης το 1893 από εύπορη οικογένεια, με απώτερη καταγωγή από το Ηλιοχώρι Ζαγορίου. Σύμφωνα με διηγήσεις του γιου του Ρένου Αποστολίδη, ο Ηρακλής Αποστολίδης είχε σημαντική αναρχική και συνδικαλιστική δραστηριότητα στην Κωνσταντινούπολη. Το 1920 ήταν αρχισυντάκτης της εργατοσυνδικαλιστικής εφημερίδας Άμυνα όπου υποστήριζε την Βενιζελική παράταξη. Από το 1926 δούλεψε ως διευθυντής σύνταξης στην Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια του Πυρσού η οποία ολοκληρώθηκε το 1934 και συμμετείχαν σημαίνουσες προσωπικότητες όπως ο Ιωάννης Συκουτρής. Υπήρξε δημοσιογράφος σε πολλές εφημερίδες (π.χ Πολιτεία, Σκρίπ, Σφαίρα, Εσπερινή κ.α). Το 1935 ενώ ήταν αρχισυντάκτης στην Ηχώ της Ελλάδας υποστήριξε την αποχή στις εκλογές του 1935 όπως έπραξαν τα Βενιζελικά κόμματα. Αποχώρησε από την αρχισυνταξία της εφημερίδας όταν δημοσιεύτηκε συνέντευξη του Γεωργίου Β΄. Αν και είχε προσωπική φιλία με τον δικτάτορα Μεταξά διαφώνησε με την δικτατορία και απείχε από τη δημοσιογραφία, αντιδρώντας στη λογοκρισία της δικτατορίας. Εκείνο το καιρό έκανε πνευματικές δουλειές (επιμέλεια εκδόσεων, συγγραφή εργασιών για τρίτους κ.ο.κ) καθώς και διορίστηκε αρχισυντάκτης στην Επιθεώρηση Τοπικής Αυτοδιοίκησης της Ενώσεως Δήμων και Κοινοτήτων. Στην Κατοχή έμεινε αμέτοχος καθώς και προσπάθησε να πείσει τον Χρήστο Χωμενίδη να μείνει εκτός ΕΑΜ. Το 1945 διορίστηκε υπάλληλος στην Εθνική Βιβλιοθήκη με τον βαθμό του Διευθυντή όπου και παρέμεινε έως το 1959.

Μεταγενέστερα χρόνια

Μαζί με τον γιο του Ρένο εξέδιδαν το περιοδικό Νέα Ελληνικά όπου δημοσίευσαν δίχως άδεια διήγημα του Καραγάτση με αποτέλεσμα να τους κάνει μήνυση. Βραβεύθηκε το 1966 με το Χρυσό Εύσημο Δημοσιογραφίας για την προσφορά του. Πέθανε στην Αθήνα το 1970.

Η Ανθολογία του

Η Ανθολογία του εκδόθηκε αρχικά το 1933 καλύπτοντας τη χρονική περίοδο από το 1708 μέχρι το έτος έκδοσής της. Αργότερα κυκλοφόρησε σε δύο τόμους και σήμερα αποτελείται από τρεις τόμους, που εκδόθηκαν (1969-1972) από τον Ρένο Αποστολίδη, φθάνοντας ως το 1972. Η ανθολόγηση έγινε με κριτήρια αισθητικά και η κατάταξη με αλφαβητική σειρά. Ο Παναγιώτης Μαστροδημήτρης τη χαρακτηρίζει ως μία από τις αρτιότερες και πληρέστερες σύγχρονες ανθολογίες. Η φιλοσοφία συγκρότησης της Ανθολογίας ήταν η υπέρβαση των αισθητικών μονοτροπιών των Λινου Πολιτη και Γιάννη Αποστολάκη αγνοώντας τις a priori θέσεις και ψευτοαντιθέσεις της δεξιάς και αριστερής λογοτεχνικής κριτικής της εποχής.

Χαρακτήρας, μορφωτικό επίπεδο, εκτιμήσεις

Ήταν πολύ μορφωμένος δίχως να έχει πτυχίο σπουδών ενώ μιλούσε πολλές γλώσσες. Ήταν άθεος ενώ είχε επηρεαστεί φιλοσοφικά από τον Νίτσε και τον Ντοστογιέφσκι. Ιδεολογικά είχε επηρεαστεί από αναρχικούς φιλοσόφους ενώ υπάρχουν πολλές αναφορές ότι παρέμεινε αναρχικός, με νοοτροπία εντελώς προσωπική. Αγνωστικός, απόλυτα άπιστος και ανιδανιστής δεν πίστευε στην ύπαρξη ουσίας, ούτε και στη δυνατότητα να γνωριστεί από τον νου: η επιστήμη, είναι επιστήμη μόνο του φαινομένου και μόνο ικανή να μελετά σχέσεις.

Δημοσιευμένο έργο

• Το άλλο στην Ανθολογία., εκδ.Αφοί Βλάσση, Αθήνα, 1964
• (2004) Ενάριθμα, Τα Νέα Ελληνικά
• (2009) Εισαγωγή στην ποίηση του Ρίτσου, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης(συλλογικό)

Πηγές

• Νέα Κοινωνιολογία, Μελέτης Η. Μελετόπουλος 'Ο Ηρακλής Αποστολίδης και η μεσοπολεμική αναρχία' σελ 93-105
• Δημήτριος Τσάκωνας, Λογοτεχνία και κοινωνία στο μεσοπόλεμο, εκδ.Κάκτος, Αθήνα, 1987, σελ.419-423
• Παναγιώτης Μαστροδημήτρης, Εισαγωγή στη Νεοελληνική Φιλολογία, εκδ.Δόμος, Αθηνα, 1996

Παραπομπές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ηρακλής Αποστολίδης στον Πανδέκτη, του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών.