Georg Dpir Palatatsi

Գեորգ Դպիր Պալատացի (Տեր-Հովհաննիսյան, 1737, Կոստանդնուպոլիս - 1812, Կոստանդնուպոլիս), հայ բառարանագիր, պատմաբան, թարգմանիչ։

Կենսագրություն

Ինքնաշխատությամբ տիրապետել է 10 լեզուների եբրայերեն, հունարեն, լատիներեն, արաբերեն, պարսկերեն և այլն)։ Գլուխգործոցը պարսկերեն-հայերեն բառարանն է (հրտ. 1826)։ Բացի բառի բացատրությունից, այն ամփոփ տեղեկություն է տալիս իրանական դիցաբանության, առասպելաբանության, ժողովրդական բառ ու բանի, սովորույթների, բարքերի, վիպական հերոսների ու նշանավոր գրողների մասին։ Վերջում տրված են հայերեն ու պարսկերեն նման բառերի ցանկ, նրանց ծագումը, փոխառության աղբյուրը։ Նա ընդօրինակել է Մովսես Խորենացու և Եղիշեի պատմությունները։ Նրա ընդօրինակության շնորհիվ մեզ է հասել XIII դարի հուշարձան «Գիրք վաստակոցը»։ Նրա թարգմանության շնորհիվ պահպանվել է Եվսեբիոս Կեսարացու «Քրոնիկոնը»։ Գևորգ Դպիր Պալատացին կատարել է թարգմանություններ պարսկերենից («Գիրք մեծագին և պատվական ականց...», հրտ. 1807), հունարենից («Հայելի գրոցն Հոմերոսի, 1783, անտիպ) և այլն։ Գևորգ Դպիր Պալատացին առաջին հոմերագետն է։ «Իլիականի» թարգմանության կապակցությամբ նրա գրած նախաբանում քննվում են Հոմերոսին և նրա պոեմներին վերաբերող բանասիրական ու գրականագիտական մի շարք հարցեր (Հոմերոսի ծննդյան տեղը, պոեի արվեստի ու ոճի ազդեցությունները և այլն)։ Գրիգոր Դպիր Պալատացու որոշ ձեռագրեր պահվում են Վենետիկի Մխիթարյան և Երևանի Մեսրոպ Մաշտոցի անվան Մատենադարաններում։

Ծանոթագրություններ