Elsie Eloff-Kruger

Elsie Francina Eloff-Kruger (Rustenburg, Transvaal, 19 Maart 1853 – Pretoria, Suid-Afrika, 21 Oktober, 1924) was ’n dogter van pres. Paul en mev. Gezina Kruger, ’n weldoener en gesiene inwoner van Pretoria.

Huwelik

Ná haar huwelik met die welgestelde heer Frederik Christoffel Eloff (bynaam Frikkie of Ryk Freek, 9 Februarie 1850 – 14 November 1924) het die egpaar in die woning langs die presidentswoning in Pretoria gaan woon. Later (omstreeks 1896) het die groot gesin verhuis na die deftige woning op die plaas Daspoort, waarby die pragtige landgoed behoort het, waarop die voorstede Eloffsdal en Capital Park later verrys het. Sowel die NG gemeente Eloffsdal as die Gereformeerde kerk Eloffsdal is na hul plaas genoem. Tydens die Tweede Vryheidsoorlog het sy as lid van die versorgingskomitee veel vir behoeftige mense gedoen, asook vir die burgers wat deur die vyand gevang en oor Pretoria na Ceylon en Sint Helena gestuur is.

Toe haar vader as banneling na Europa moes uitwyk, het hy haar versoek om die sorg van haar siek moeder op haar te neem. Ná die dood van mev. Kruger op 20 Julie 1901 het Elsie die president gedurende sy ballingskap versorg, tot hy in 1904 in Clarens, Switserland, oorlede is.

Politieke betrokkenheid

In 1914 met die Rebellie, het mev. genl. Joubert en mev. Eloff die plan beraam en die vrouebetoging in die lewe te roep met die doel om die vrylating van genl. Christiaan de Wet en ander leiers van die Rebellie te verkry. Mev. Eloff was lid van die deputasie wat die premier, genl. Louis Botha, ontmoet het.

Die egpaar Eloff was van die gesiene lidmate van die gemeente Pretoria. Sy was beskermvrou van die Tabitha-vereniging wat deur ds. en mev. Los opgerig is. Vir die armes het sy altyd met milde hande gegee en die latere sustersvereniging Sustershulp het nooit vergeefs om hulp by haar aangeklop nie.

Waardering

Toe sy op 21 Oktober 1924 in die ouderdom van 71 jaar oorlede is, het prof. J.A. du Plessis, wat vroeër predikant van Pretoria was, in Die Kerkblad as volg van haar geskrywe: "Mev. Eloff was ook 'n geestelike kind van haar vader. Sy was in gestalte, in haar houding en in haar onafhanklike gees 'n Boerevorstin soos daar meer is onder ons volk – vorstinne van die grootsheid van die Afrikaanse veld. Sy was groot, omdat sy klein was voor God in innige godsvrug – groot omdat sy haar kon neerbuig tot die ellende van haar medemens – nie 'n gemaakte, maar 'n uit Godgebore en oorgeërfde vorstelike grootheid."

Haar eggenoot het van haar getuig: "Sy was 'n troue en waardige eggenote liefdevolle moeder – onwrikbaar vas van karakter. Gods Woord was vir haar steeds onuitspreeklik dierbaar en haar kerk had sy hartelik lief. Vir armes en behoeftiges had sy steeds 'n ope hand. Vir die grootheid van die wêreld had sy weinig oog nog oor." F.C. Eloff is drie weke ná sy geliefde vrou, sag ontslape. Hul seun Fanie, die beeldhouer, het 'n marmer grafbeeld van sy ouers gemaak – 'n vertolking van hul gewyde stemming by die naggebed. Fanie het in 1929 'n opskudding in Pretoria veroorsaak toe hy sy beelde en Pierneef dié se skilderye op 'n groot uitstalling uitgestal het. Dit was vir die Pretorianers uit die eerste helfte van die 20ste eeu reeds vreemd dat 'n mens 'n bestaan kon voer uit bronsbeelde. Maar toe hulle die beelde sien, het hulle na hul asem gesnak: Dit was beelde van kaal mans. Toe dit boonop bekendraak dat Eloff gay is, was die oordeel gevel: Bly weg van Eloff en sy kuns.

Kinders

Sy het agt kinders gehad:

1. Sarel Johannes
2. Gezina Susanna Frederika Wilhelmina Jacobsz
3. Susanna Cornelia Jacobsz
4. Stephanetta Johanna Paulina "Nettie" Bredell
5. Elsje Francina "Elsie" van Broekhuizen
6. Stephanus Johannes Paulus
7. Frederik Christoffel
8. Dirk Postma

Dr. Theuns Eloff, 'n oudrektor van die Noordwes-Universiteit, is 'n nasaat van Elsie se jonger suster Gesina Susanna Frederika Willemina Kruger (gebore 7 Junie 1855) en haar man, Theunis Eloff (gebore 23 Desember 1852). Deur haar huwelik was sy ook verwant aan die skrywer Ella Eloff-van der Walt en prof. S.J. van der Walt.

Bronne

• (af) Die Gereformeerde Vroueblad. 1959. Die Gereformeerde vrou 1859-1959. Potchefstroom: Potchefstroom Herald.
• (en) Haar genealogiese besonderhede op geni.com. URL besoek op 25 Augustus 2016.

Verwysings

Sien ook

• Jan Eloff, haar swaer na wie Eloffstraat, Johannesburg, genoem is.