Tadeusz Glemma
Quick Facts
Tadeusz Glemma
Quick Facts
Biography
Tadeusz Glemma (ur. 28 października 1895 w Chełmży, zm. 7 maja1958 w Krakowie) – polski historyk Kościoła katolickiego, duchowny, dziekan i profesor Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek PAU.
Życiorys
Był synem Jana (kupca) i Antoniny z Jankowskich. Uczęszczał do progimnazjum humanistycznego w Chełmży (1905–1908), następnie dogimnazjum klasycznego w Chełmnie(1908–1914); w latach 1914–1918 studiował w Seminarium Duchownym w Pelplinie i 7 kwietnia 1918 otrzymał tam święcenia kapłańskie. Po otrzymaniu święceń pracował jako duszpasterz młodzieży, był nauczycielem historii i religii w szkołach powszechnych w Oliwie, Wrzeszczu i Barłożnie oraz sekretarzem generalnym Stowarzyszenia Młodzieży Polskiej na Pomorzu; w latach 1921–1924 uzupełniał studia w dziedzinie historii i teologii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Wśród jego wykładowców na UJ byli m.in. Władysław Semkowicz i Jan Nepomucen Fijałek. W 1924 obronił doktorat z teologii na podstawie pracy Historiografia diecezji chełmińskiej aż po rok 1821; w okresie studiów uzupełniających był równocześnie nauczycielem historii i religii w gimnazjum sióstr urszulanek w Krakowie oraz asystentem w Seminarium Filozofii Chrześcijańskiej UJ. W latach 1924–1926 pracował jako nauczyciel w gimnazjum w Kościerzynie, od 1926 wykładał historię Kościoła, patrologię i historię sztuki sakralnej w Seminarium Duchownym w Pelplinie. W 1929 powrócił do pracy na UJ, obronił pracę habilitacyjną Stany pruskie i biskup chełmiński Piotr Kostka wobec drugiego bezkrólewia i został docentem w Katedrze Historii Kościoła w Polsce; w 1932 mianowany profesorem nadzwyczajnym, objął kierownictwo tej katedry (które sprawował do 1954). Wykładał również historię Kościoła na Wyższych Kursach Katechetycznych sióstr urszulanek w Krakowie (1932–1939) oraz był dyrektorem Archiwum Konsystorskiego (1936-1939) i Archiwum Kapitulnego w Krakowie (1936–1954, od 1954 archiwariusz). Aresztowany w Sonderaktion Krakau, był więziony od listopada 1939 do lutego 1940 w Krakowie, Wrocławiu i Sachsenhausen; później uczestniczył w tajnym nauczaniu na UJ. Po wojnie powrócił do pracy na UJ, a od 1954 wykładał w Seminarium Duchownym w Krakowie. Od 1943 był kanonikiem honorowym kapituły katedralnej w Krakowie, w latach 1946–1956 zasiadał w Sądzie Metropolitalnym. Nosił tytuł szambelana papieskiego.
W 1951 został członkiem-korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności, od 1934 brał udział w pracach Komisji Historycznej PAU. Należał również do Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (od 1928 członek zwyczajny) oraz Towarzystwa Naukowego w Toruniu.
W pracy naukowej zajmował się historią nowożytną Kościoła w Polsce oraz historią nauki i oświaty. Gromadził materiały do dziejów Kościoła w Polsce, badał życie i działalność biskupa Piotra Kostki; przygotował do wydania Źródła do dziejów kościelnych Pomorza w krakowskich archiwach diecezjalnych (1952) oraz akta nuncjatury Giulio Ruggieriego i Vincenzo Portico w Polsce; wydał również korespondencję kardynała Stanisława Hozjusza. Współpracował z "Tygodnikiem Powszechnym" i "Polonia Sacra".
Ogłosił ponad 100 prac, m.in.:
- Kronika benedyktynek chełmińskich 1578–1619 (1926)
- Diecezja chełmińska. Zarys historyczno-statystyczny (1928, redaktor)
- Biblioteka biskupstwa chełmińskiego w Pelplinie (1929)
- Dzieje Kościoła na Pomorzu (1930)
- Misja pruska wieku XIII (1931)
- O archiwach warmińskich we Fromborku (1931)
- Dzieje stosunków kościelnych w Toruniu (1933)
- Odzyskanie klasztoru dominikańskiego w Gdańsku w latach 1556–1568 (1939)
- Wizytacje diecezji krakowskiej z lat 1510–70 (1946)
- Z dziejów miłosierdzia chrześcijańskiego w Polsce (1947)
- Wydział Teologiczny UJ, 1937–48 (1948)
- Wydział Teologiczny UJ w latach 1795–1847 (1949)
Bibliografia
- Biografia w iPSB
- Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 1: A-J, Wrocław 1983
Linki zewnętrzne
- Historiografia diecezji chełmińskiej aż po rok 1821 w KPBC
- Stosunki kościelne w Toruniu w stuleciu XVI i XVII na tle dziejów kościelnych Prus Królewskichw KPBC
- Krzysztof R. Prokop: Ksiądz profesor Tadeusz Glemma (1895–1958) 50. rocznicę śmierci, Alma Mater UJ, nr 102, kwiecień 2008
- ISNI: 0000 0001 1653 3483
- VIAF: 60127971
- LCCN: n85208231
- GND: 128182083
- SUDOC: 160260736
- NKC: js2011631351
- NLI: 000472343
- WorldCat: lccn-n85208231