Andreas Xyngopoulos

Ο Ανδρέας Ξυγγόπουλος (Αθήνα, 1891 - 24 Απριλίου 1979), ήταν Έλληνας αρχαιολόγος και καθηγητής πανεπιστημίου του 20ού αιώνα.

Βιογραφία

Γεννήθηκε το 1891 στην Αθήνα. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και αποφοίτησε το 1924 και ιστορία της Βυζαντινής Τέχνης στο Παρίσι από το 1928 έως το 1930. Μπήκε στην αρχαιολογική εταιρεία το 1921 ως επιμελητής αρχαιοτήτων το 1920. Έγινε ο πρώτος έφορος των Βυζαντινών αρχαιοτήτων Μακεδονίας το 1925 και ύστερα στην Αθήνα μετά την επιστροφή του από το Παρίσι.Αναγορεύθηκε διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Αθηνών το 1937 και το 1940 εξελέγη τακτικός καθηγητής της Βυζαντινής αρχαιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης και το 1952-1953 πρύτανις. Το 1956 παραιτήθηκε για λόγους υγείας.

Διηύθυνε αρχαιολογικές ανασκαφές στις Σέρρες, Καλαμπάκα, Θεσσαλονίκη, Κοζάνη, Παλαιόπολη Κερκύρας, Γεράκι και αλλού και δημοσίευσε πολλές πραγματείες στην Αρχαιολογική Εφημερίδα, στο Αρχαιολογικό Δελτίο, στην Επετηρίδα Βυζαντινών σπουδών, στα Πρακτικά της Αρχαιολογικής Εταιρείας και αλλού. Συνέταξε εκτενή κατάλογο των εικόνων του Μουσείου Μπενάκη. Απεβίωσε στις 24 Απριλίου 1979.

Εργογραφία

• 1. Εύρετήριον τών μεσαιωνικώνμνημείων τής Ελλάδος. Ι. Μεσαιωνικά μνημεία 'Αττικής, Α' 'Αθηνών,τεύχος Β'. Τα βυζαντινά και τουρκικά μνημεία τών 'Α­θηνών. 'Αθήναι 1929. Les monuments byzantins et turcs d'Athènes, Athènes1929. Περιγραφή τών βυζαντινών και τουρκικών μνημείων 'Αθηνών.
• 2. Μουσεΐον Μπενάκη. Κατάλογος τών εικόνων. 'Α­θήναι 1936. Musée Bénaki. Catalogue des icônes, Athènes 1936. Περιγραφή και χρονολόγηση τών εικόνων του Μουσείου Μπενάκη.
• 3. Ή Βασιλική του Άγ. Δημητρίου Θεσσαλονίκης.Θεσσαλονίκη 1946. La basilique de Saint-Démètre à Thessalonique. Thessalonique 1946. Σύντομη περιγραφή τοΟ μνημείου Συμβολαί είς τήν τοπογραφίαν τής βυζαντινής Θεσσαλονίκης . Θεσσαλονίκη 1949. Contributions à la topographie de Thessalonique byzantine. Thessalonique 1949. «Εις τόν πρώτον έκ τών δύο κεφαλαίων έκ τών οποίων αποτελείται το βιβλίον, εξετάζεται το περίπλοκον ζήτημα τής θέσεως τής Καταφυγής, τής στενότατα συνδεόμενης προς τήνλατρείαν τοΰ αγίου Δημητρίου. Είς το δεύτερον κεφάλαιον ερευνάται το ζήτημα τής θέσεως, οπού εκείτο το στάδιο - διάφορον τοΰ 'Ιπποδρόμου -είςτό όποιον ό δγ. Νέστωρ κατέβαλε τόν Λυαϊον».
• 5. Ό "Αγιος Δημήτριος εις τήν βυζαντινήν εiκονογραφίαν. Θεσσαλονίκη 1950. Saint Démètre dans l'iconographie byzantine. Thessalonique 1950. «Λόγος εκφωνηθείς κατά τήν πανεπιστημιακήν τελετήν τής 25ης 'Οκτωβρίου 1948. Θέμα τούτου είναι ή έξέλιξις τής παρα­στάσεως του άγ. Δημητρίου είς τήν βυζαντινήν τέχνην».
• 6. Συλλογή Ελένης Α. Σταθάτου. Κατάλογος περι­γραφικός τών εικόνων, τών ξυλογλύπτων και τώνμεταλλίνων έργων τών βυζαντινών και τών μετά τήν " Α λ ω σ ι ν χ ρ ό ν ω ν . 'Αθήναι 1951. Collection Hélène Stathatos. Cata-logue descriptif des icônes et d'objets en bois et en métal de la période byzantine et post-byzantine. Athènes 1951. «Περιγράφονται και χρονολογούνταιαί εικόνες και τα λοιπά αντικείμενα τής πολυτίμου αυτής συλλογής, τα ανή­κοντα είς τους βυζαντινούς και τους μετά τήν "Αλωσιν χρόνους».
• 7. Τέσσαρες μικροί ναοί τής Θεσσαλονίκης έκ τώνχρόνων τών Παλαιολόγων, Θεσσαλονίκη 1952. Quatre petiteséglises de Thessalonique du temps des Paléologues. Thessalonique 1952 «Περιγράφονται και χρονολογούνται ό ναός των Ταξιαρχών, ό ναός τοϋ Άγ.Νικολάου Όρφανοΰ, τό καθολικον της Μονής τών Βλαττάδων και ό ναΐσκος του Σωτήρος. Ούτοι παρουσιάζουν ίδιαίτερον ενδιαφέρον, διότι, λόγω των μικρών των διαστάσεων, εμφανίζουν σύμπτυξιν τών συνήθων αρχιτεκτονι­κών τύπων, έξ αιτίας τής οποίας προκύπτουν νέαι μορφαί».
• 8. Ή ψηφιδωτή διακόσμησις του ναοΰ τών 'Αγίων Αποστόλων Θεσσαλονίκης . Θεσσαλονίκη 1953. La décoraen mosaïque de l'église de Saints-Apôtres à Thessalonique. Thessalonique 1953. «Δημοσιεύονται και αναλύονται είκονογραφικώς και τεχνοτροπικώς τα πολύτιμα ταΟτα ψηφιδωτά, ανήκοντα εϊς τους μεταξύ 1312 και 1315 χρόνους. Ή οριστική αΰτη δημοσίευσις έγένετο μετά τήν κατά τα ετη 1940-1942 πλήρη άποκάλυψιν και τον καθαρισμόν των».
• 9. Τέσσερεις περίπατοι στα μνημεία τής Θεσσαλο­νίκης . Μικρός αρχαιολογικός οδηγός. Τέχνη. Μακεδόνικη καλλιτεχνική Εταιρεία. Θεσσαλονίκη 1954. Quatre promenades à travers les monuments de Thessalonique. Thessalonique 1954.
• 10. Thessalonique et la peinture macédonienne. 'Α­θήναι 1955. Athènes 1955. «Θέσις υποστηριζόμενη εις τό βιβλίον τοϋτο είναι ότι ή Θεσσαλονίκη υπήρξε τό καλλιτεχνικόν κέντρον, άπό τό όποιον προήλθον οι ζωγράφοι οί έκτελέσαντες καί παλαιότερον, ιδίως όμως κατά τους χρόνους τών Παλαιολόγων τάς τοιχογραφίας είς τους ναούς τής ελληνικής και τής σερβικής Μακεδονίας. Ή θέσις αυτή στηρίζεται είς τεχνοτροπικάς αναλύσεις, εις παραλληλισμούς, είς τάς έλληνικάς έπιγραφάς τάς συνοδεύου­ σας τάς παραστάσεις, κυρίως δέ είς τάς σωζομένας ύπογραφάς είς γλώσσαν έλληνικήν τών ζωγράφων, οί όποιοι έξετέλεσαν τάς διακοσμήσεις».
• 11. Μανουήλ Πανσέληνος . 'Αθήναι 1956. Manuel Pansélinos.Athènes 1956. «Εις τό δημοσίευμα τοϋτο, προοριζόμενον δι' εύρύτερον κοινόν, αναλύονται καί ερμηνεύονται αί κατά τάς αρχάς τοΰ Μου αιώνος γενόμεναι περίφημοι τοιχογραφίαι του ναοΰ τοϋ Πρωτάτου είς τάς Καρυάς του 'Αγίου Όρους τάς οποίας παλαιά παράδοσις αποδίδει είς τον εκ Θεσσαλο­νίκης ζωγράφον Μανουήλ Πανσέληνον».
• 12. Σχεδίασμα Ιστορίας τής θρησκευτικής ζω. γραφικής μετά τήν "Αλωσιν. 'Αθήναι 1957. Esquisse d'une histoire de la peinture religieuse après la prise de Constantinople. Athènes 1957. «Είναι ή πρώτη συστηματική εκθεσις τής ιστορίας τής θρησκευτικής ζωγραφικής, όπως αϋτη διεμορφώθη κατά τους μετά τήν "Αλωσιν αιώνας. Εις τα πρώτα κεφάλαια τοϋ βιβλίου γίνεται αναδρομή εις τήν ζωγραφικήν τών Παλαιόλόγων και παρακολουθείται ή βαθμιαία έξέλιξις της τεχνικής, ή οποία κατέληξεν είς τήν διαμόρφωσιν της Κρητικής ζωγραφικής τών μετά την "Αλωσιν αιώνων. Μελετάται επίσης είς το βιβλίον ή τέχνη τών σπουδαιότερων αγιογράφων τής περιόδου ταύτης, ιδίως τών δημιουργησάντων ιδίαν καλλιτεχνικήν προσωπικότητα και ίδιον ΰφος, τό όποιον ακολουθούν οί σύγχρο­νοι και οί μεταγενέστεροι των».
• 13. Τά μνημεία τών Σερβίων. 'Αθήναι 1957. Les monuments de la ville de Servia. Athènes 1957. «Μελετώνται τά εντελώς σχεδόν άγνωστα ερείπια τών τειχών καί τών εκκλησιών τής μεσαιωνικής ταύτης πόλεως τής Δ. Μακεδονίας. Εκτίθενται ή Ιστορία καί ή τοπογραφία τής πόλεως με βάσιν τα ερείπια καί τάς περιγραφάς τών βυζαντινών συγγραφέων, όπως καίτου Τούρκου περιηγητοϋ τοϋ Που αίώνος Έβλιγιά Τσελεμπή. Μελετώνται καί χρονολογοΰνται τά τείχη καί αί έκκλησίαι, καθώς καί αί είς αύτάς σωζόμεναι τοιχογραφίαι».
• 14. Οι τοιχογραφιες του αγιου νικολαου ορφανου θεσσαλονικης. 'Αθήναι 1964. Les peintures murales de St-Nicolas Orphanos à Thessalonique. Athènes 1964. «Δημοσίευσις τών πολυτίμων αυτών τοιχογραφιών τών αρχών τοϋ 14ου αίώνος. Προτάσσεται σύντομος κατατοπιστική περί αυτών μελέτη».
• 15. "Ερευναι είς τά βυζαντινά μνημεία τών Σερρών.Θεσσαλονίκη 1965. Recherches sur les monuments byzantins de la ville de Serrés. Thessalonique 1965. «Μελετώνται τά τείχη τής πόλεως καί τοϋ κά­στρου, καθώς καί τέσσαρες ναοί δπως έσώζοντο κατά τά ετη 1926/1927, οτε είχον εξερευνήσει τά μνημεία αυτά. Σήμερον (1963) τά τείχη τής πό­λεως καί εις τών ναών έχουν έξαφανισθή, έτερος δε ναός έχει παραμορφωθή δι' άνακαινίσεως».
• 16. Αί μικρογραφίαι τοϋ μυθιστορήματος τοϋ Με­γάλου 'Αλεξάνδρου είς τον κώδικα τοϋ Έλληνικοϋ ' Ι ν σ τ ι τ ο ύ τ ο υ Β ε ν ε τ ί α ς . 'Αθήναι - Βενετία 1966. Les miniatures du roman d'Alexandre le Grand selon le code de l'Institut Hellénique de Venise. Athènes - Venise 1966. Δημοσίευση τών μικρογραφιών τοϋ κωδικός τοϋ Έλληνικοϋ 'Ινστιτούτου Βενετίας.
• 17. Τά ψηφιδωτά τοϋ ναοϋ τοϋ ' Αγίου Δημητρίου Θεσσαλονίκης . Θεσσαλονίκη 1969. Les mosaïques dans l'église de Saint-Démètre à Thessalonique. Thessalonique 1969. Παρουσίαση τών ψηφι­δωτών τοϋ Άγ. Δημητρίου Θεσσαλονίκης σ' ενα οδηγό έκλαϊκευτικοΰ χα­ρακτήρα.
• 18. Ο εικονογραφικός κύκλος της ζωής του Αγίου Δημητρίου. Θεσσαλονίκη 1970. Le cycle iconographique de la vie de Saint Démètre. Thessalonique 1970. Ή προσπάθεια αποκαταστάσεως του ει­κονογραφικού κύκλου της ζωΡ|ς τοΰ 'Αγίου μέ βάση χειρόγραφο της βιβλιο­θήκης της 'Οξφόρδης Bodleian και εικόνα από τις Κυκλάδες οδηγεί στα συμ­πέρασμα ότι ήδη προ τής Εικονομαχίας είχε δημιουργηθεί στη Θεσσαλονίκη και μάλιστα στη Βασιλική το3 αγίου, μεγάλος εικονογραφικός κύκλος θαυμάτων πού πλουτίστηκε το 10ο αιώνα μέ σκηνές άπό το βίο του αγίου και βρήκε τήν πληρότητα του στα χρόνια των Παλαιολόγων

Μελέτες σε περιοδικά

• 19. 'Αττικής βυζαντιακοί ναοί. Α.Ε. 39 (1913) 130 - 143.Des églises byzantines d'Attique. «Περιγράφονται και χρονολογούνται ό ήρειπωμένος ναΐσκος τής Παναγίας εις θέσιν Γουδί και ή εις τους βορείουςπρόποδας τής 'Ακροπόλεως εκκλησία τής Μεταμορφώσεως».
• 20. Πλαξ τραπέζης χριστιανικής . Α.Ε. 40 (1914) 70 - 84.Une plaque de table d'offrandes chrétienne. «Δημοσιεύεται ή εκ Θήρας μαρ­μάρινη πλάξ, ή ευρισκομένη σήμερον εις το Βυζαντινόν Μουσεΐον 'Αθη­νών. . . Ή χρονολόγησις ύφ' ημών τής πλακός από τών χρόνωντοΰ Μ.Κωνσταντίνου».
• 21.Προσθήκαι και επανορθώσεις εις τα περί πλα­κός τραπέζης χριστιανικής . Α.Ε. 40 (1914) 260-264. Addi­tions et rectifications concernant la table d'offrandes. «Δημοσιεύεται νέοντεμάχιον έξ αναλόγου τραπέζης και έπανορθοδνται λεπτομέρεια! τίνες τής προηγουμένης μελέτης».
• 22. 'Αλεξανδρινά όστέινα ανάγλυφα του εν 'Αθή­ναις Εθ. Αρχειολογικού Μουσείου . Α.Ε. 41 (1915) 138-145. Reliefs en os d'Alexandrie au Musée National d'Athènes. «Δημοσιεύον­ται πέντε μικρά έξ όστοΰ ανάγλυφα μέ παραστάσεις νηρηίδων, όρχηστρίδων κ.α. υποκείμενα εις τήν Αίγυπτιακήν συλλογήν τοΰ Μουσείου».
• 23. Χριστιανικόν 'Ασκληπιείον. Α.Ε. 41 (1915) 52-71. Le temple d'Esculape à Athènes à l'époque chrétienne. «Μέ βάσιν τα κατά τάς άνα- σκαφάς τοΰ 1876 ευρεθέντα μεσαιωνικά λείψανα καί τα έκεϊ άποκείμενα πα­λαιοχριστιανικά και βυζαντινά γλυπτά μελετώνται τα εις τον χώρον αυτόν οικοδομήματα κατά τους μέσους αιώνας».
• 24. Νέα 'Αλεξανδρινά όστέινα ανάγλυφα. Α.Ε. 42(1918)46 - 49. Des nouveaux reliefs en os d'Alexandrie. «Δημοσιεύονται τρία όστέινα ανάγλυφα ανάλογα προς τα τοδ 'Εθνικού Μουσείου, ευρισκόμενα εις ίδιωτικήν συλλογήν
• 25. Ή «Έρμηνεία τής Ζωγραφικής Τέχνης» καί ό Μανουήλ Πανσέληνος . Πινακοθήκη ΙΖ' (1917) τεϋχ. 193 -195. Le «Guide de la Peinture» et Manuel Pansélinos. Παρουσίαση του γνωστού έργου του Διονυσίου άπό τον Φουρνα και αναζήτηση σ' αυτό στοιχείων τής εποχής και του έργου του ζωγράφου Πανσέληνου.
• 26. Έπιπεδογλυφία. Α.Ε. 43 (1917) 72 - 77. La technique du champlevé. «'Αποδεικνύεται δι' ανεκδότων μνημείων οτι ή έπιπεδόγλυφος εργασία εις τήν βυζαντινήν γλυπτικήν δεν αναφαίνεται κατά τους βυζαντινούς χρό­νους, δπως είχεν εικάσει ô Bréhier, άλλ' άπαντα ήδη κατά τον 5ον αΐώνα».
• 27. Ό ναός τής Θεοτόκου τών Χαλκέων. Γρηγόριος Πα­λαμάς 2 (1918) 562-567 και 662-669. L'église de la Panaghia Chalkéon. Παρα­τηρήσεις πάνω στην αρχιτεκτονική, γλυπτική, τοιχογραφίες και αφιερωμα­τική επιγραφή του ναού, με βάση τήν τότε κατάσταση του (1918).
• 28. Άνάγλυφον έκ τοϋ Μουσείου του Μυστρδ. Α. Δ.5 (1919). Παράρτημα 43 - 45. Un relief du Musée de Mystras. «Δημοσιεύεται ανάγλυφος αετός, το σύμβολον του Εύαγγελιστού 'Ιωάννου, και συσχετίζεται προς έτερον άνάγλυφον όμοιας εργασίας. 'Αποδεικνύεται οτι αμφότερα τα γλυπτά προέρχονται άπό τό δεύτερον τέμπλον τής Παντανάσσης».
• 29. Εξ αφορμής ενός σημειώματος . Γρηγόριος Παλαμάς 3 (1919) 406 - 409. A propos d'une note. Γίνεται συγκριτική παράθεση επι­γραφής σε στήλη πού βρίσκεται κοντά στον Σταυρό τής Άγ. Παρασκευής,στα Μεσόγεια και σημειωμάτων πάνω στον Κώδικα 1.29 τής Λαύρας πού τήν αντιγράφουν.
• 30. Τα βυζαντινά μνημεία των Σερρών . Γρηγόριος Πα­λαμάς 3 (1919) 912-917. Les monuments byzantins à Serrés. Σύντομη πα­ρουσίαση τής Μητροπόλεως, του ναου του Άγ. Νικολάου, του Κάστρου και τοθ εκεί ναου του Άγ. Νικολάου τής πόλης τών Σερρών.
• 31.Παρθενώνος βυζαντινοί τοιχογραφία ι. Α.Ε. 1920, 36 - 53. Les peintures murales byzantines au Parthenon. «Μελετώνται τά εις τον Παρθενώνα λείψανα βυζαντινών τοιχογραφιών.Είς έπίμετρον εξετά­ζονται τά ολίγα λείψανα τοιχογραφιών έπί τής βορείας εξωτερικής πλευράς του λεγομένου Θησείου».
• 32. Τό Κερεμεντίμ Τζαμί Θεσσαλονίκης . Α.Δ. 6 (1920 -1921) Παράρτημα 190- 194. Le Kérémédim - Djami à Thessalonique. «Εκ­τίθενται τά πορίσματα της πρώτης ημών έρεύνης εις το μνημεΐον τοϋτο, το όποιον μετεβλήθη νυν εις ναον του Όσίου Δαβίδ και ήτο άλλοτε το καθολικόν της Μονής του Λατόμου»
• 33. Ό "Αγιος Γεώργιος και ή Χρυσή Πύλη έν Θεσ­σαλονίκη . Γρηγόριος Παλαμάς 5 (1921) 131-133. L'église de Saint- Georges et la Porte Dorée à Thessalonique. 'Αποκλείει τήν ταύτιση τοϋ ναοΰ τοϋ Άγ. Γεωργίου, πού σύμφωνα με κείμενο τοϋ 1421 τής Μονής τών'Ιβήρων, βρισκόταν κοντά στή Χρυσή Πύλη, μέ τήν Rotonda.
• 34. Οι εικόνες του Ιησού εν τη Χαλκη . Γρηγόριος Πα­λαμάς 5 (1921) 851 - 858. Les icônes de Jésus Christ à Chalké. Καθορισμός τών τριών απεικονίσεων τοϋ Χρίστου πού υπήρχαν στή Χάλκη τοϋ Ίεροΰ Παλατιού: τοϋ χάλκινου αγάλματος, τής ψηφιδωτής εικόνας τοϋ Άντιφωνητοϋ και τής εικόνας τοϋ Ίησοϋ τοϋ Χαλκίτου.
• 35. Εις άγνωστος επίσκοπος Αθηνών . 'Ιερός Σύνδεσμος ΚΑ' (1921) περίοδ. Γ' άρ. 28. Un évêque d'Athènes inconnu. Ό επίσκοπος 'Ιγνάτιος πού αναφέρεται σέ ενεπίγραφο επίθημα κιονίσκου στο ναό τής Ζωοδόχου Πηγής τών Καλυβιών Κουβαρά τοποθετείται στο πρώτο μισό τοϋ 9ου αιώνα.
• 36. Μεγάλη Παναγιά . Δ.Ι.Ε.Ε. 8(1922) 121 -128. MégaliPanaghia.«Συσχετίζεται τό όνομα τοϋ εις τήν Βιβλιοθήκην τοϋ Άδριανοΰ υπάρχοντος

άλλοτε ναοϋ τής Μεγάλης Παναγιάς προς έπίθετον, τό όποιον φέρει ή Θεο­τόκος έπί βυζαντινών παραστάσεων».

• 37. Τοιχογραφίαι και έπιγραφαί τής Παλιοπαναγιάς. Μαλεβός Γ'(1923) 63 - 65. Les peintures murales et les inscrip­tions de Paléopanaghia. Παρουσιάζονται οι τοιχογραφίες και οί επιγραφές τοϋ ναοΰ και ή ζωγραφική αυτή αποδίδεται στον Κωνσταντίνο Μανασσή τό 1305/6.
• 38. Σπαράγματα ιστορημένου Ευαγγελίου. Δ.Χ.Α.Ε. περ.Β', Α' (1924) 8-21. Fragments d'un Évangile illuminé.«Περιγράφονται 12 μικρογραφίαι έπί φύλλων Ευαγγελίου ανηκόντων εις τήν συλλογήν τής Εταιρείας και νϋν ευρισκομένων είς τό Βυζαντινόν Μουσεΐον».
• 39. Ή Παναγία τοϋ Καΐρου. Δ.Χ.Α.Ε. περ. Β', Α'(1924) 59-88. Icône de la Vierge au Caire. «'Αποκαθίσταται ή αρχική μορφή τής περίφημου εικόνος τής παριστανούσης τήν Παναγίαν μέ τήν έπιγραφήν «Ή 'Αθηναία Γοργοεπήκοος» και ευρισκομένης είς τό Έλληνικόν Πατριαρχείο τοϋ Καΐρου»
• 40. Μία εικονογραφική σύνθεσις έκ Μετεώρων. Ήμερ. Μ. 'Ελλάδος 1924, 395 - 403. Un sujet iconographique aux Météores.Εικονογραφική σύνθεση βασισμένη σέ ευαγγελικό κείμενο δίνει τήν ευκαι­ρία να εξετασθεί ή τεχνοτροπία και ή μέθοδος δημιουργίας νέων τύπων εικονογραφικών από ζωγράφους, οπως ό Φράγκος Κατελάνος.
• 41. Βυζαντινή παράστασις μηνός . Ε.Ε.Β.Σ. 1 (1924) 180-188. La représentation byzantine d'un Mois. «Δημοσιεύεται εγχάρακτος παράστασις έπί μαρμάρινης πλακός ευρισκομένης εις το Άσκληπιεΐον. Με βάσιν ανάλογους παραστάσεις καθορίζεται ότι ή εγχάρακτος μορφή είναι προσωποποίησις τοϋ μηνός Αύγουστου».
• 42. Τυχαία ευρύματα εν Μακεδονία . Α.Δ. 9 (1924-1925) Παράρτημα 64 - 67. Trouvailles fortuites en Macédoine. «Δημοσιεύεται υπό­γειος ναός τής Θεσσαλονίκης με ψηφιδωτήν έπιγραφήν, ή οποία είχεν άλλοτε άναγνωσθή λανθασμένως. Επίσης δημοσιεύονται δύο τάφοι ευρε­θέντες εντός τής Άγ. Σοφίας, εις τον 'ένα τών οποίων ύπήρχον τεμάχια πορ­φυρών χρυσοϋφάντων υφασμάτων».
• 43. Το ανάγλυφον της Επισκοπής Βόλου . Ε.Ε.Β.Σ. 2 (1925) 107 - 121 και 320. Le relief de l'Episcopi à Volos. «'Εξετάζεται τό είς τον ναόν τής 'Επισκοπής παρά τον "Ανω Βόλον έντειχισμένον αΐνιγματώδες άνάγλυφον και ερμηνεύεται τούτο ώς παράστασις οράματος τοβ μονάχου Λεοντίου, τοϋ άφιερώσαντος αυτό, συμφώνως προς τήν ΰπάρχουσαν έπι­γραφήν».
• 44. Έκκλησίαι και μοναστήρια τής Σαλαμίνος . Σειρά επιστημονικών εκδόσεων 'Οδοιπορικού Συνδέσμου 'Αθηνών, 1925. Les églises et les monastères de Salamine. Σύντομη παρουσίαση τής Μονής τής Φανερωμένης και τών εκκλησιών Παναγίας τοϋ Μπάρκου ή Καθαροϋ στην κωμόπολη τής Σαλαμίνος, Κοιμήσεως, Μεταμορφώσεως και Άγ. 'Ιω­ άννου στο χωριό Μοΰλκι καί τής Μονής Άγ. Νικολάου Λεΐμονα.
• 45. Εικόνες τής όσίας Φιλοθέης. Ήμερ. Μ. 'Ελλάδος 1925, 451 - 455. Nouvelles images de sainte Philothéa. Δύο νέες απεικονίσεις τής νεομάρτυρος Όσιας Φιλοθέης Μπενιζέλου (1522-1589). Ή σπουδαιότερη σέ ναΐσκο τής Σαλαμίνας τοο 1758.
• 46. Μεσαιωνικά μνημεία Ιωαννίνων. Ήπ. Χρ. 1 (1926) 53 - 62, 133 - 147, 295 - 303. Monuments médiévaux à Jannina. «Λεπτομερής μελέτη τών εις τήν νησίδα καί εις τήν πόλιν τών 'Ιωαννίνων μεσαιωνικών ελληνικών καί τουρκικών μνημείων»
• 47. Εις το νησί τών 'Ιωαννίνων. Ήμερ. Μ. Ελλάδος 1928, 275 - 282. A l'île de Jannina. Στοιχεία πάνω στα μνημεία τοδ «Νησιοϋ» τών 'Ιωαννίνων.
• 48. Βυζαντιναί εικόνες εν Μετέωροις. Α.Δ. 10 (1926)35 - 45. Icônes byzantines aux Météores. «Δημοσιεύονται δύο λαμπρας τέχνης μικραί εικόνες άποτελοϋσαι άλλοτε δίπτυχον δυνάμεναι ν' αναχθούν είς τα τέλη τοΰ 14ου αι.».
• 49. Εικών της Θεοτόκου Οδηγήτριας Ε.Ε.Β.Σ. 3 (1926)135 - 143. Une icône de Théotokos Odigitria. «Δημοσιεύεται σπουδαιότατη είκών της εποχής τών Παλαιολόγων ευρισκομένη είς τον ναΐσκον τοϋ Άγ.Νικολάου 'Ορφανού Θεσσαλονίκης».
• 50. Άνασκαφαί εις Σέρρας . Π.Α.Ε. 1926, 118-122. Fouilles à Serrés. «Βραχυτάτη περίληψις τών ερευνών ημών είς τάς Σέρρας».
• 51. Το τέμπλον τής 'Αγίας Παρασκευής έν Χαλκίδι.Δ.Χ.Α.Ε. περ. Β', τόμ. Δ' (1927)67-74. L'iconostase de Sainte-Paraskévi à Chalkis. «Tò άνάγλυφον της δεομένης Θεοτόκου, τό έντειχισμένον είς τό 'Ιερόν, αποτελεί μέρος τοδ άρχικοϋ τέμπλου. 'Αποκαθίσταται επίσης ή μορφήτου δευτέρου τέμπλου».
• 52. Βυαντινόν περίαπτον. Ε.Ε.Β.Σ. 4 (1927) 257 - 264. Un médaillon byzantin. «Δημοσιεύεται χάλκινον περίαπτον εύρισκόμενον είς τήν Βέροιαν και φέρον έπ' αύτοϋ τρεις ανάγλυφους εικόνας αγίων».
• 53. Ή βυζαντινή τέχνη εν Θεσσαλονίκη . Μακ. Ήμ.1927, 85 - 97. L'art byzantin à Thessalonique. Στοιχεία για τα μνημεία πού διασώζονται στή Θεσσαλονίκη άπό τή βυζαντινή περίοδο.
• 54. ' Υπαπαντή . Ε.Ε.Β.Σ. 6 (1929) 328 - 339. La présentation de Jésus Christ au temple. «Κατάταξις τών διαφόρων τύπων, κατά τους οποίους εικο­νίζεται ή ευαγγελική αυτή σκηνή».
• 55. Βιβλιοκρισία : J. Ebersolt, Orient et Occident. Paris - Bruxelles 1929: Ε.Ε.Β.Σ. 6 (1929) 421 - 422.
• 56. Βυζαντινόν ανάγλυφον του Ηρακλέως . Α.Ε. 1927-28, 1-7. Un relief byzantin d'Hercule. «Δημοσιεύεται άνάγλυφον τοϋ Βυζαντινου Μουσείου 'Αθηνών παριστάνον τον 'Ηρακλή φέροντα τον Έρυμάνθιον κάπρον. 'Εξετάζονται επίσης γενικώτερον αϊ έπί βυζαντινών έργων παραστάσεις θεμάτων έκ τής αρχαίας Μυθολογίας».
• 57. Τό Καθολικόν τής Μονής τοδ Λατόμου έν Θεσ­σαλονίκει και το εν ταυτώ ψηφιδωτόν. Α.Δ. 12 (1929) 142 -180. Le Catholikon du Monastère de Latomos à Thessalonique et sa mosaïque. «Λεπτομερής μελέτη τοϋ οικοδομήματος καί του εις τήν αψίδα του ύφ' ημών άποκαλυφθέντος περίφημου ψηφιδωτού. . .».
• 58. Ή κτητορική επιγραφή του Θησείου . Byz. Neugr.Jhb. 1930, 147 -148. L'inscription de «ktitor» de Théseion. «Δημοσιεύεται ή κατά τήν δυτικήν πλευρά τοϋ λεγομένου Θησείου δια χρώματος βυζαντινή επιγραφή».
• 59. Πήλίνον βυζαντινον θυμιατήριον. Α.Ε. 1930, 127- 140. Un encensoir byzantin en terre - cuite. «Δημοσιεύεται τεμάχιον πήλινου θυμιατηρίου και αποκαθίσταται ή μορφή τοΰ θυμιατηρίου καί τοϋ διακο­σμητικού θέματος τοϋ άνθρωποκεφάλου πτηνοϋ».
• 60. Το Γ' Βυζαντινολογικον Συνέδριο ν. Μακ. Ήμ. 1931,200 - 204. Le 3ème Congrès Byzantin. Συνοπτική περιγραφή των συμβάντων τοϋ Συνεδρίου.
• 61. Βιβλιοκρισία : Ch. Diehl, Mélanges. 2ème volume, Paris 1930: Ε.Ε.Β.Σ. 8 (1931) 351 - 357. Παρουσιάζονται τά 18 άρθρα τοΰ τιμητικού αύτοΰ τόμου.
• 62. Φραγκοβυζαντινά γλυπτά έν 'Αθήναις. Α.Ε. 1931, 69 -102. Sculptures franco-byzantines à Athènes.«Εξετάζονται έκ νέου τά τρία ανάγλυφα τόξα τοϋ Βυζαντινοΰ Μουσείου, ερμηνεύεται ή φραγκίζουσα τέχνη των καί αποδεικνύεται ή ΰπαρξις είς τάς 'Αθήνας εργαστηρίου γλυ­πτικής φράγκικου σύν τω χρόνω έκβυζαντινισθέντος».
• 63. Β υζαντινή τοιχογραφία εν Πολωνία . Μακ. Ήμ. 1932, 263-265. Fresques byzantines en Pologne. 'Αναφορά στις τοιχογραφίες τοϋ ναοϋ τής Άγ. Τριάδος τοϋ Lublin (1418).
• 64. Παραστάσεις της κοιμήσεως του Χρυσοστόμου καί των μετ'αύτήν. Ε.Ε.Β.Σ.9(1932) 351 -360. Representations de la Dormition de Saint Jean le Chrysostome. «Δημοσιεύονται δύο σπανιώταται παραστάσεις τοϋ παρεκκλησίου τών Τριών 'Ιεραρχών εις τήν μο­νή ν Βαρλαάμ τών Μετεώρων (1627) καί ερμηνεύονται μέ βάσιν αγιολογικά κείμενα».
• 65. 'Ανασκαφή Δουπιανής και Καστρακίου. Π.Α.Ε.1932, 53 - 55. Fouille à Doupiani et à Kastraki. «Βραχυτάτη εκθεσις τών ερευνών έν Καστρακίω, όπου αποδεικνύεται οτι δεν υπάρχουν ίχνη τών Σταγών, επίσης αποδεικνύεται οτι ό ναΐσκος τής Δούπιανης είναι το Κυριακόν τής Παλαιάς Σκήτης τής Δούπιανης»
• 66. Τ ά ψηφιδωτά τοοναοΰ τών 'Αγίων 'Αποστόλων έν Θεσσαλονίκη . Α.Ε. 1932, 133 -156. Les mosaïques de l'église des Saints-Apôtres à Thessalonique. «Δημοσιεύονται τα πρώτα έκεΐ ευρεθέντα ψηφιδωτά, τα γενόμενα μεταξύ 1312 και 1315».
• 67. Περί το πρόβλημα τοϋ Πανσελήνου. Μακ. Ήμ. 1933, 99 -106. A propos du problème de Pansélinos. 'Αναφορά στην «ιστορία τοϋ ζητήματος πού έδημιουργήθη γύρω από τήν ζωήν και το έργον τοϋ Μανουήλ Πανσελήνου...».
• 68. Byzantine Pottery from Olynthus . Excavations at Olynthus, V, Baltimore 1933, 285-292. «Κατάταξις και μελέτη τών εις τήν "Ολυνθον ευρεθέντων βυζαντινών αγγείων».
• 69. Θεοτόκος ή Φωτοδόχος Λαμπάς, Ε.Ε.Β.Σ. 10(1938) 321 - 339. Théotokos la Photodochos Lampas. Le sujet iconographique de 21ème oikos de l'Hymne Acathiste. «'Εξετάζονται και κατατάσσονται ai διάφοροιπαραλλαγαί της δι' εΐκόνος αποδόσεως τοϋ 21ου οίκου τοϋ 'Ακάθιστου. Παρέχεται επίσης συμβολή είς το ζήτημα τοϋ ποιητοϋ τοϋ Ακάθιστου».
• 70. Αί έπιγραφαί τοϋ ναοϋ τών 'Αγίων Θεοδώρων έν Αθήναις . Ε.Ε.Β.Σ. 10 (1933) 450 - 453. Les inscriptions de l'église des Saints-Théodores à Athènes. 'Εξετάζονται οί κτητορικές επιγραφές τών 'Αγ.Θεοδώρων και ή χρονολόγηση του.
• 71 . Βιβλιοκρισία : Ι. D. Stefanescu, La peinture religieuse en Valachie et en Transylvanie depuis les origines jusqu'au XIXe siècle, Paris 1932: Ε.Ε.Β.Σ. 10 (1933) 494 - 497.
• 72. Ή εικών της Θεοτόκου εν τη Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου . Α.Ε. 1933, 109 - 119. L'icône de la Vierge au Monastère de Méga Spiléon. «Νέα λεπτομερής μελέτη της πολυθρύλητου εικόνος άπέδειξεν οτι αϋτη εΐχεν αρχικώς τήν μορφή ν τριπτύχου και είναι έργον τοϋ 11ου αιώνος, έκ Παλαιστίνης».
• 73. Οι αρχαίοι φιλόδοφοι εις τας τοιχγραφίες των Εκκλησιών . Μακ. Ήμ. 1934, 177 - 184. Les philosophes de l'an­ tiquité dans les peintures murales des églises. 'Αναφορά στα μνημεία καί στο λόγο παρουσίας τοϋ θέματος αύτοΰ στις εκκλησίες.
• 74. Τό ψηφιδωτόντής Πλατυτέρας έν τή Μονή Δαφ­νίου. Α.Ε. 1934 -1935, 132 -140. La mosaïque de la Vierge Platytéra dans le monastère de Daphni. «Δημοσιεύεται το άποκαλυφθέν μετά τήν άφαίρεσιν υφάσματος άπό τάς εργασίας συντηρήσεως κατά το 1896, ψηφιδωτόν»

Παραπομπές - σημειώσεις

Πηγές

• Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία, επιμ. (1937). Λεύκωμα της εκατονταετηρίδος της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας 1837 - 1937. Εν Αθήναις: Αρχαιολογική Εταιρεία. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουλίου 2010. 
• Χ.Μ., «Νεκρολογίες: Ανδρέας Ξυγγόπουλος (1891-1979)», Ελληνικά 32 (1980),σελ393-405
• ΛΟΒΕΡΔΟΥ-ΤΣΙΓΑΡΙΔΑ (1981). Βιβλιογραφία Ανδρέα Ξυγγόπουλου. Δελτίον Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας,10,η-λη[1]