Aleksander Formajster

Działacz komunistyczny
The basics

Quick Facts

IntroDziałacz komunistyczny
wasPolitician
Work fieldPolitics
Gender
Male
Birth1887
Death28 August 1937 (aged 50 years)
Politics:Social Democracy Of The Kingdom Of Poland And Lithuania
The details

Biography

Aleksander Formajster pseud. Olek (ur. 1887 w Lubartowie, zm. 28 sierpnia 1937 w Moskwie) – działacz komunistyczny, oficer Czeki, GPU i NKWD.

Syn Romana, administratora majątku Puławskiego Instytutu Gospodarstwa Rolnego i Leśnictwa w Końskowoli. Skończył 4 klasy szkoły miejskiej w Puławach. W 1903 wstąpił na krótko do PPS, a od 1904 działał w SDKPiL, był agitatorem i kolporterem literatury.

1904–1905 członek Komitetu Południowego SDKPiL w Puławach. Był jednym z kierowniczych działaczy Wojskowo-Rewolucyjnej Organizacji (WRO) SDKPiL, z ramienia której agitował studentów Instytutu Puławskiego, żołnierzy tamtejszego garnizonu i chłopów powiatów puławskiego i lubartowskiego. W okresie rewolucji 1905 roku w kwietniu 1905 współorganizował nieudane powstanie żołnierzy puławskiego garnizonu. W październiku 1905 przemawiał na wiecach studenckich. W styczniu 1906 został aresztowany pod zarzutem zabójstwa strażnika ziemskiego w Markuszowie i w maju skazany na karę śmierci zamienioną w październiku na dożywotnią katorgę. 1907–1917 przebywał na zesłaniu we wschodniej Syberii, uwolniony po rewolucji lutowej, od kwietnia 1917 działał w moskiewskiej grupie SDKPiL, a od grudnia 1918 w KPRP/KPP. Wiosną 1917 pracował w moskiewskiej milicji robotniczej. Od czerwca 1917 do lutego 1918 reprezentant milicjantów należących do Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej Rosji (bolszewików) (SDPRR(b)) w Komitecie Wykonawczym Rad Delegatów Robotniczych i Żołnierskich (RDRiŻ) w Kisłowodzku.

Od lutego do września 1918 współorganizował komuny rolne w guberni moskiewskiej, następnie walczył w Zachodniej Dywizji Strzelców jako komisarz m.in. lotnego oddziału w Wilnie (od stycznia do marca 1919), potem był naczelnikiem milicji Wilna. Od maja do końca grudnia 1919 był komisarzem oddziału Czeki w Mińsku. 1919–1936 wyższy funkcjonariusz Czeki, GPU i NKWD w Moskwie, Smoleńsku i Charkowie. Od 16 stycznia 1936 był kierownikiem Tajnego Wydziału Międzynarodówki Komunistycznej (MK) w Moskwie, zastępcą kierownika wydziału łączności międzynarodowej.

W czasie wielkiej czystki 17 maja 1937 został aresztowany przez NKWD. 25 sierpnia 1937 postanowieniem „trójki” NKWD skazany na śmierć za „zdradę ojczyzny”, rozstrzelany 28 sierpnia 1937. Skremowany w krematorium na Cmentarzu Dońskim i tam pochowany anonimowo.

Zrehabilitowany 22 grudnia 1958 postanowieniem sądu wojskowego Moskiewskiego Okręgu Wojskowego.

Przypisy

Bibliografia

  • Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego t. 2, Warszawa 1987.

Linki zewnętrzne

The contents of this page are sourced from Wikipedia article on 24 Mar 2020. The contents are available under the CC BY-SA 4.0 license.